Globalny kryzys – bieg wydarzeń od stycznia 2007 r.

Tekst z 2008 roku – 

Jesteśmy świadkami największego kryzysu globalnego kapitalizmu od czasów Wielkiego Kryzysu roku 1929. Ludzie na każdym kontynencie widzą, że kapitalistyczny system po prostu nie działa.

Przedstawiamy kilka naszym zdaniem najistotniejszych aspektów systemu kapitalistycznego:

* kryzys jest punktem zwrotnym w historii kapitalizmu;

* kryzys jest globalny;

* doświadczamy kryzysu całego systemu, nie tylko jego finansowej

  części;

* dzielenie kapitalistów na dobrych producentów i złych finansistów

  jest nietrafne;

* zdumiewające wydarzenia ostatnich tygodni są wynikiem kryzysu

  rentowności;

* rządy mogą odroczyć kryzysy, ale nie mogą im zapobiec;

* system kapitalistyczny starzeje się – w swoim rozwoju

  przygotowuje dla siebie głębsze kryzysy;

* rządy są gotowe próbować przezwyciężyć kryzys tylko

  metodami, które chronią jak najwięcej szefów korporacji;

* wzrastający kryzys stwarza większe zagrożenie wojenne;

* panujący chcą, by zwykli ludzie zapłacili koszty ich kryzysu;

* obecna fala nacjonalizacji i państwowej interwencji podważa ideologię

  wolnorynkową;

* istnieje lepszy sposób na walkę z kryzysem.

 

Obecny kryzys jest punktem zwrotnym

 

w historii kapitalizmu

Widzimy rzeczy, które wydawały się

niemożliwe jeszcze kilka tygodni temu:

* banki przestały pożyczać sobie

pieniądze, co grozi upadkiem systemu

finansowego;

* w USA najbardziej prawicowa

administracja od 75 lat dokonuje największych

nacjonalizacji w historii świata;

* nacjonalizacja stała się ważnym

narzędziem dla rządów na całym świecie;

* staje się jasne dla milionów ludzi,

że system kapitalistyczny nie tylko jest

niesprawiedliwy, ale także skrajnie nieudolny.

Oto chronologia wydarzeń przedstawiająca

rozwój kryzysu w ostatnim

czasie:

3 stycznia 2007. Pierwsze bankructwo

instytucji finansowej podczas obecnego

kryzysu. Dotyczy ono amerykańskiej

firmy Ownit Mortgage Solutions

Inc., oferującej kredyty hipoteczne osobom

o bardzo niskich dochodach (tzw.

„subprime”). Gigant finansowy Merrill

Lynch – później kupiony przez Bank of

America (patrz 15 września 2008) –

posiada 20 proc. udziałów w Ownit.

19 lipca 2007. Indeks Dow Jones na

nowojorskiej giełdzie po raz pierwszy w

historii przekracza 14 tys. punktów.

„Inwestorzy” i maklerzy łudzą się, że

nie ma ograniczeń dla ich chciwości.

9 sierpnia 2007. Początki kryzysu w

Europie. Jeden z najważniejszych

europejskich banków, francuski BNP

Paribas ogłasza, że ma problemy związane

z „kompletnym brakiem płynności”

na rynku. Bank grał na rynku ?subprime?.

Europejski Bank Centralny od

razu wpompowuje 95 mld euro do

rynku bankowego, dodając 109 mld

euro w następnych dniach.

14 września 2007. „Run? na bank

(paniczne wycofanie depozytów)

Northern Rock w Anglii. Bank ma 1,5

miliona klientów. Pojawiają się bardzo

długie kolejki na ulicach różnych miast.

Jest to pierwszy „Run” na bank brytyjski

od 150 lat! Northern Rock mocno

zainwestował w amerykańskie obligacje

hipoteczne.

1 października 2007. Pierwszy światowy

gigant bankowy – szwajcarski UBS –

ogłasza straty 3,4 mld dolarów, związane

z rynkiem subprime.

13 grudnia 2007. Amerykańska Rezerwa

Federalna (Fed), Europejski Bank

Centralny i banki centralne Anglii, Kanady

i Szwajcarii razem ogłaszają, że

gotowe są udzielać pożyczek bankom.

21 stycznia 2008. Największe spadki

na światowych giełdach od 9/11 (czyli

od 11 września 2001 r.).

16 marca 2008. Pada amerykański

bank Bear Stearns. Przejmuje go JP

Morgan Chase za 270 milionów dolarów.

Rok wcześniej wartość Bear

Stearns szacowano na 20 tys. milionów

dolarów! Fed dofinansowuje transakcję

kwotą 30 mld dol. Podatnicy zapłacą za

ewentualne straty. Jest to pierwsza

takiego typu operacja wykupu (bailout)

od czasów Wielkiego Kryzysu lat 30-

ych.

11 lipca 2008. Urzędnicy państwowi

zamykają IndyMac Bank, po tym jak

spanikowani klienci wycofywali swoje

pieniądze z lokat. Jest to drugi co do

wielkości upadek banku w amerykańskiej

historii.

7 września 2008. Nacjonalizacja

gigantów hipotecznych Freddie Mac i

Fannie Mae dokonana przez najbardziej

prawicową administrację USA od

75 lat. Ekonomista Nouriel Roubini

nazywa operację „największą nacjonalizacją

w ludzkiej pamięci”. Fannie i

Freddie mają prawie połowę rynku

hipotecznego wartego 12 bilionów

dolarów (12 tys. miliardów).

15 września 2008. 158-letni bank

Lehman Brothers plajtuje. Tym razem

administracja Busha nie interweniuje,

żeby wzmocnić „dyscyplinę rynkową” w

sektorze finansowym.

Spadki na światowych

giełdach – reakcja na bankructwo

Lehman Bothers i brak państwowej

pomocy. Tzn. bogaci mówią głośno

rządom: „musicie nam pomóc.”

16 września 2008. Bush nacjonalizuje

AIG – największą firmę ubezpieczeniową

świata – za 85 miliardów dolarów.

17 września 2008. Rosyjska giełda

zamknięta na dwa dni, by zapobiec

ogromnym stratom.

18 września 2008. Banki centralne na

świecie wpompowują 180 miliardów

dolarów do systemu finansowego.

19 września 2008. Rosyjski rząd przeznacza

500 miliardów rubli na system

finansowy.

24 września 2008. Izba Reprezentantów

autoryzuje wydatki zbrojeniowe

USA na rok 2009, wynoszące 612

miliardów dolarów. Będą dopłaty w

ciągu roku na wojny w Afganistanie i

Iraku.

25 września 2008. Kolejny szok.

Największy upadek banku w historii

USA – Washington Mutual wart 307

miliardów dolarów jest przekazany

bankowi JP Morgan przez urzędników

państwowych. JP Morgan płaci 1,9

miliardów dolarów.

28 września 2008. Rządy Beneluksu

częściowo nacjonalizują Fortis Bank

kosztem 11,2 mld euro.

29 września 2008. Izba Reprezentantów

odrzuca operację wykupu „toksycznych

aktywów” sekretarza skarbu

Hanka Paulsona. Kongresmeni otrzymują

maile i telefony od wściekłych

wyborców, którzy słusznie uważają, że

rząd chce ratować bankierów ignorując

autentyczne środki przeciwdziałania

kryzysowi. Największy spadek (punktowy)

w historii nowojorskiej giełdy – 778

punktów. Brytyjski rząd nacjonalizuje

bank Bradford and Bingley za 50 miliardów

funtów. Podatnik ma teraz odpowiedzialność

za długi, a rentowne operacje

bankowe przejmuje hiszpański

Santander Bank.

3 października 2008. Trochę zmieniony

700 miliardowy Plan Paulsona przyjęty

przez Izbę reprezentantów w USA.

Koszt zmian – 150 mld dolarów – polegają

m.in. na ulgach podatkowych dla

firm. Giełdy nie ufają już rządowi USA –

kolejne spadki.

6 października 2008. Niemiecki rząd

ogłasza plan ratunkowy dla jednego z

największych banków kraju – Hypo

Real Estate. Umowa zawarta z prywatnymi

bankami kosztuje 50 mld euro.

Poprzednia propozycja (35 mld euro)

upadła dzień wcześniej. Prywatne

banki żądały więcej. Największy spadek

punktowy na londyńskiej giełdzie.

8 października 2008. Brytyjski rząd

ogłasza częściową nacjonalizację banków,

kosztem 500 miliardów funtów.

Wkrótce inne państwa pójdą tym śladem.

10 października 2008. Największy

spadek cen akcji w historii nowojorskiej

giełdy – 18,2%. Indeksy na całym świecie

nurkują. W tym dniu największy

spadek na tokijskiej giełdzie od 20 lat.

11-12 października 2008. Dopiero

podczas tego weekendu, 5 tygodni po

rozpoczęciu się ostrej fazy kryzysu,

państwa ustaliły wspólne działania. W

tych dniach odbyło się spotkanie ministrów

finansów krajów grupy G7 (najbogatszych

państw świata). Potem

miało miejsce spotkanie ministrów

finansów G20 (państwa reprezentujące

90 proc. światowej gospodarki). Miały

miejsce także spotkania Międzynarodowego

Funduszu Walutowego

oraz Banku Światowego a na koniec

szczyt państw strefy euro.

13 października 2008. W wyniku tych

spotkań rządy w zasadzie zdecydowały

się na nacjonalizację części systemu

bankowego. Nawet USA, które wcześniej

nacjonalizowały inne instytucje

finansowe, zdecydowały się na 250

miliardowy zakup akcji bankowych.

Oczywiście, nacjonalizacji dokonano,

by bronić systemu kapitalistycznego

przed jeszcze gorszą katastrofą i

pomóc bankierom ? nie po to,by chronić

miejsca pracy czy standard życia

zwykłych ludzi.

 

Tags: globalnykryzys

Category: Zrozumieć globalny kryzys kapitalizmu